Nói đến những phẩm chất tốt, thói hư tật xấu của người Việt thì không thể bỏ qua bản sắc văn hóa. Bản sắc văn hóa của mỗi quốc gia và dân tộc được hình thành bởi 2 yếu cơ bản đó là môi trường sống và loại hình kinh tế.
Loại hình kinh tế VN qua hàng nghìn năm vẫn là một nền nông nghiệp lúa nước, sản xuất nhỏ, cá thể, lạc hậu, kinh tế tự cấp, tự túc. Quen lối sống trong tĩnh, không trọng động, sợ xáo trộn và đổi mới. Trọng tình hơn trọng lý, không có thói quen tuân thủ pháp luật. Ưa nhịp sống chậm, tạo nên lối làm việc tùy tiện, giờ "cao su". Con cò phải bay lả bay la chứ không bay một phát vút ra cánh đồng. Đáng lẽ hôm nay đi cày mảnh ruộng cho kịp gieo cấy, nhưng có quan anh nào rủ đi oánh nhắm thì việc cầy bỏ đó, đi đánh chén cái đã, mai cày.
Công bằng mà nói, loại hình kinh tế chủ yếu sản xuất nông nghiệp cũng có những ưu điểm hình thành trong nét sinh hoạt của cộng đồng người Việt như tính tự chủ của làng xã, tinh thần độc lập, đoàn kết dân tộc. Song loại hình kinh tế đó đã sản sinh ra không ít những thói hư tật xấu bè phái, cục bộ địa phương chủ nghĩa, gia trưởng (mất dân chủ), tư hữu, bảo thủ, dựa dẫm, đố kỵ và cào bằng...
Song 2 yếu tố chính hiện nay đã làm trì chệ sự phát triển đất nước đó là: Thói quen tư hữu và tư duy nhiệm kỳ.
- Thói tư hữu là bản chất của nền sx nhỏ, cá thể.Nó chưa quan quá trình cải tạo bằng phương thức sản xuất mới. Bước vào nền kt thị trường với quyền tự chủ rộng rãi của các cơ quan, xí nghiệp, quyền hành được giao nhiều, tài sản trong tay rất lớn.
Thói tư hữu vốn còn nguyên vẹn của nền sx cũ khi gặp mảnh đất quá màu mỡ nên nó phát tác tối đa. Đua nhau vơ vét tiền của, đất đai... của Nhà nước, của nhân dân như lẽ tự nhiên, một "triết lí sống" của nạn tham nhũng.
- Tư duy nhiệm kỳ: Tư duy của nền sx nông nghiệp lúa nước là "tư duy mùa vụ". Phải gieo trồng, thu hoạch kịp mùa vụ. Khi chuyển sang thời kỳ mới nó đã biến tướng thành "tư duy nhiệm kỳ". Không ít các quan chức coi nhiệm kỳ như một thời cơ để "thu hoạch" vốn đầu tư". Tuy nhiên cũng có người muốn làm gì đó để cho dân cho nước và dấu ấn cho hậu thế, nhưng số người có tư duy đó không nhiều.
Tựu chung lại, thói hư tật xấu chủ yếu do loại hình kinh tế nảy sinh. Muốn cải tạo thì cần có một loại hình kinh tế mới thay thế. Cái lò luyện hữu hiệu là công nghiệp hóa, hiện đại hóa để tạo ra tư duy, thói quen và phong cách công nghiệp. Song để làm được điều đó không phải chuyện của một sớm một chiều và dựa vào những cái cồng hay sst chém gió của mấy quan anh húng chó dặt Lừa, chửi cộng đồng như rửa đít.
* Đkm... Chị khinh. Ký mẹ tên luôn: Đoành - Troạch Thị Đoành
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét