GIẢI MẬT TÂM THƯ GỬI TÁC GIẢ ĐÈN CÙ - TRẦN ĐĨNH

Khoai@ chôm về từ FB Nguyen Minh

Giải mật tâm thư gửi tác giả quyển Đèn Cù– Trần Đĩnh. 

(giá hơn 500.000 VND trên Amazon – có 3 người đặt mua)

Có một nguồn tin rất đáng tin cậy, là ô sin bên thua cuộc… cách đây khá lâu có ghé tai kể: 

Trong một căn biệt thư sang trọng ở số X đường Y, tổng bí thư lên giường, dục vợ đi ngủ. Bà vợ xúng xính trong bộ đồ ngủ ngồi trước bàn trang điểm đang mải mê tỉa lông mày, bống quay lại hỏi chồng:

- Anh yêu, mấy chục năm trước, khi anh còn là một cậu nhà quê, không bằng cấp, cũng chẳng có một tý tri thức gì, lúc đó có bao giờ anh mơ ước rằng, một ngày nào đó anh sẽ được làm tình với phu nhân tổng bí thư không?

….

Vâng, tóm lược 599 trang của quyển Đèn Cù, đơn giản chỉ là những câu chuyện như vậy, được thay tên, tuổi, địa chỉ của các nhân vật, y như cách người thợ thủ công xưa buồn tẻ dán từng những miếng ghép đơn điệu bằng giấy lên trục xoay của chiếc đèn cù.

Hay như một cậu bạn hỏi: anh đã đọc hết quyển Đèn Cù, anh nhận xét thế nào về tác giả Trần Đĩnh – giới hạn trong 10 chữ. Câu trả lời sẽ là: Bóng dáng máng lợn trong “Ông lão và con cá vàng”.

Một ông lão ngư phủ có công bắt được con cá, được cá trả ơn vì đã thả cá ra, nhưng không thỏa mãn với mọi thứ mình có được, cuối cùng lại…cô đơn chiếc bóng bên cái máng lợn ngày nào.

Một người thợ viết bậc cao, thậm chí cứ cho là ở mức cao nhất, chuyên viết theo đơn đặt hàng với thù lao hậu hĩnh (thậm chí có những thù lao tính bằng vài căn nhà mặt tiền phố Huế - Hà Nội - theo Đèn Cù), nhưng luôn muốn áp đặt suy nghĩ, ý chí, và “lẽ phải” theo cách của mình lên tư duy của nhân vật được đặt hàng viết. Chỉ mỗi điều, những “nhân vật” đó ở ngành nghề khác – “nghề làm quan”, thì “tai nạn nghề nghiệp” âu cũng là điều khó tránh khỏi.

Gần 600 trang giấy kín chữ được diễn đạt, hành văn đúng như tiêu đề ĐÈN CÙ, thể hiện sự loanh quanh luẩn quẩn trong tư duy người viết – TÀI (văn), BẤT ĐẮC CHÍ (chính trị). Về hình ảnh không khác gì chú cá Giác hút sống cộng sinh, cả đời quẩn quanh cá voi, “xỉa răng” và dọn ký sinh trùng trong răng cá Voi, bơi cùng cá voi, sống cùng cá voi và...tưởng mình là cá voi. Đến khi có dông bão, cá voi tiếp tục sống với những chú cá Giác hút khác, một số chú cá Giác hút bị đánh dạt lên bờ.. ngáp ngáp.

Trân trọng “thiên tước” – tuổi thọ của người viết đã 84 tuổi, để có thể dành 2 ngày liên tục đọc hết (bản pdf miễn phí) gần 600 trang tập sách Đèn Cù, cái đọng lại của độc giả có lẽ không phải những lời tán dương của những chú cá Giác hút khác như Ngô Nhân Dụng, như San Hô (Osin Huy Đức) sống bằng thức ăn thừa trong răng cá nhà táng , cá mập, cá voi…mà là thoáng chút thương cảm cho một người già cả, nhưng không vượt qua nổi cái bóng của mình. Y như chi tiết mà người viết có nêu về chuyện cái bóng của Zarathoustra: “Cặp nhân vật này cứ đêm đến lại thì thầm lên sổ thu chi được mất với nhau. Chủ nhân mất nhiều, rất nhiều, tóm lại toàn bộ bản ngã hắn… Nhưng bù lại cái bóng của hắn lại thu về rất nhiều. Địa vị, quyền lợi, tên tuổi. Tóm lại vớ bẫm. Và rồi cái bóng cứ thế lớn ra, trùm lên chủ nhân, hóa thành hào quang lý tưởng dắt dẫn chủ nhân và chủ nhân chỉ còn là cái bóng”.

Nguyên thủy gốc tích của cái ĐÈN CÙ thực ra hết sức nhân văn: thân trụ ở giữa đèn là biểu hiện trục khôn, cái chao đèn quay sáu mặt biểu tượng cho sáu cá tính của con người: thương, ghét, giận, buồn, vui, hờn. Chao đèn quay, tượng trưng cho con người hay thay đổi cũng có căn do, đó là đạo làm người. Chao đèn quay luôn nhờ ánh đèn soi sáng, cũng như con người tốt lành cũng nhờ đạo đức. Sáu mặt của chiếc đèn làm bằng giấy màu tươi sáng biểu hiện cá tính của con người. 

Nói theo vật lý, sự chênh lệnh nhiệt độ không khí gây nên chênh lệch áp suất giữa vùng không khí bên trong và bên ngoài chao đèn, tạo ra luồng gió khiến chao đèn quay.

Phải chăng, với lực quán tính ly tâm sinh ra khi quay, Đèn Cù đã làm văng ra một số cái bóng…như tác giả, lay lắt và nhòa đi trong ánh sáng mặt trời đang dần mọc lên, chiếu rọi sau đêm Trung Thu vừa trôi qua?

P/S:

Ảnh minh họa chỉ mang tính... minh họa một cách nhìn 

Các từ khóa "giải mật", "tin cậy"...chỉ mang tính câu like.