(VTC News) - Thiếu tướng Lê Văn Cương phân tích mục đích sâu xa của Nga trong động thái đưa quân và vũ khí đến Crưm, Cộng hòa tự trị thuộc Ukraine và tương lai của khu vực này sau chính biến.
Khi trả lời phỏng vấn VTC News về nguyên nhân Nga đưa quân đội và khí tài đến Crưm và tương lai của khu vực sau chính biến, Thiếu tướng Lê Văn Cương, nguyên Viện trưởng Viện chiến lược, Bộ Công an nói: "Mục đích của Nga khi triển khai quân là bảo vệ lợi ích của Nga, bao gồm về con người, kinh tế và an ninh quốc phòng, đặc biệt là căn cứ hải quân ở Sevastopol".
- Thưa Thiếu tướng, ông có thể cho biết nguyên nhân Nga đột ngột có phản ứng mạnh mẽ bằng cách tuyên bố tập trận, rồi sau đó là sử dụng quân đội trong khi trước đó nước này tỏ ra khá ‘kiệm lời’ về chính biến Ukraine?
Các phản ứng của Nga mà đỉnh cao là quyết định can thiệp quân sự vào nước Cộng hòa Crưm thuộc Ukraine phục vụ mục đích mà Kremlin đã tuyên bố công khai đó là đảm bảo an toàn cho hơn 60% người dân Nga và nói tiếng Nga ở khu vực này.
Thiếu tướng Lê Văn Cương, nguyên Viện trưởng Viện chiến lược, Bộ Công an - Ảnh: Tùng Đinh
Sau những biến động chính trị ở Kiev, cuộc chính biến Ukraine đã lan rộng và đe dọa đến tính mạng cũng như cuộc sống thường ngày của những người dân ở Crưm. Vì vậy Nga có trách nhiệm bảo vệ công dân của mình và hoàn toàn phù hợp với luật pháp quốc tế.
Đây được xem là hành động bảo vệ lợi ích hợp pháp của Nga tại Crưm nói riêng và Ukraine nói chung. Đây không phải là hành động ‘gây sự’ của Nga như chính quyền mới của Ukraine cáo buộc, mục đích của Nga công khai và đúng luật.
Tuy nhiên, ở góc độ nghiên cứu, tôi cho rằng thông điệp của Kremlin muốn gửi đến những lãnh đạo Kiev hiện nay là cảnh báo, họ có thể đi theo Mỹ hay châu Âu nhưng không được quay lại chống Nga, mọi hành động chống lại Matxcơva đều phải trả giá.
Mọi hành động của Kiev bây giờ đều phải đúng mực đối với Nga, nếu xâm phạm vào lợi ích của Nga ở Ukraine hay Crưm thì Nga sẽ có thái độ kiên quyết. Đây chính là thông điệp gián tiếp của Nga khi đưa quân vào Crưm mà không bắn một phát súng nào.
- Gần như ngay sau khi Nga tuyên bố tập trận ở quân khu miền Tây với 150.000 binh lính, cộng hòa tự trị Crưm thuộc Urkraine ra lời kêu gọi sự giúp đỡ của Nga. Thiếu tướng cho cho rằng điều này nằm trong kịch bản định trước?
Chính phủ Crưm nhờ Nga can thiệp để tránh đổ máu vì họ không tin tưởng những nhà lãnh đạo mới ở Kiev vì có thể chính quyền mới sẽ không cư xử đúng mực với khu vực này.
Tuy nhiên, theo tôi việc Nga đưa quân đến Crưm không phải chỉ vì lời thỉnh cầu của chính phủ Cộng hòa tự trị này.
Các cá nhân vũ trang không rõ danh tính ở Crưm
Mục đích của Nga khi triển khai quân là bảo vệ lợi ích của Nga, bao gồm về con người, kinh tế và an ninh quốc phòng, đặc biệt là căn cứ hải quân ở Sevastopol.
Mọi biến động xấu ở Crưm đều tác động đến Nga trên mọi phương diện, từ kinh tế, an ninh, quốc phòng và con người và Matxcơva phải tự tìm cách bảo vệ quyền lợi của mình.
- Sau một số xung đột chưa xác định được thương vong, cờ Nga đã tung bay trên các trụ sở chính quyền đảo Crưm, liệu đây có phải là dấu hiệu bán đảo có vị trí địa lý, chính trị chiến lược này sẽ trở thành cộng hòa thuộc Nga?
Hơn 60% cư dân Crưm là người Nga và nói tiếng Nga, từ xa xưa đã có quan hệ chặt chẽ với Nga về cả ngôn ngữ, văn hóa và tôn giáo. Trong số đó, nhiều người muốn Crưm tách khỏi Ukraine và thân Nga hơn, thậm chí là trở lại với Nga như trước năm 1954.
Ta nên nhớ rằng, khi Khrushchyov, một người gốc Ukraine nắm giữ chức vụ Tổng bí thư Liên Xô – quyền lực tối cao, ông đã chuyển Crưm từ Liên Xô về Ukraine. Tuy nhiên, đa số người Crưm vẫn mong muốn trở về Nga.
Tuy nhiên hiện thực lại là chuyện khác.
Doanh trại bộ binh Ukraine ở Crưm bị bao vây
Theo tôi, Kremlin sẽ không làm những việc trái với luật pháp Quốc tế để đưa Crưm trở về với Matxcơva.
Trái lại, Nga vẫn ủng hộ Crưm độc lập, thuộc Ukraine nhưng phải được Kiev tôn trọng, đặc biệt là quyền lợi của người Nga ở đó. Đây là mục đích nhân văn và đúng đắn, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Thời điểm này, Nga không mong muốn Crưm tách khỏi Ukraine và trở về Nga. Bên cạnh đó, giới cầm quyền ở Kiev hiện nay, được phương Tây và Mỹ hậu thuẫn cũng không dễ dàng để Crưm về với Nga.
Nếu xét trường hợp Crưm trở về Nga sau xung đột quân sự thì cả Nga và châu Âu hay Ukraine đều không có lợi, chính vì vậy tôi cho rằng đây không phải là thời điểm Kremlin muốn lấy lại Crưm. Cái họ cần là Kiev tôn trọng các quyền lợi của Nga, người Nga ở Crưm.
- Tiếp sau bán đảo Crưm, hôm nay đến lượt thành phố Kharkov nổ ra biểu tình quy mô hàng ngàn người đòi sát nhập Nga. Thiếu tướng nhận xét thế nào về diễn biến sắp tới tại Ukraine, khi mà miền Đông và miền Tây nước này luôn chia rẽ giữa ‘hướng Nga’ hay ‘hướng phương Tây’?
Ukraine được tạo nên từ 3 vùng cư dân, 9 tỉnh phía Đông-Nam có quan hệ lịch sử, tôn giáo và nhân chủng học gắn chặt với Nga, 7 tỉnh miền Trung ở trạng thái trung lập và 7 tỉnh miền Tây thì ‘bài Nga’ và gắn với Tây Âu.
Từ năm 1991 đến nay, chưa bao giờ Ukraine là một nước thống nhất với ý nghĩa đầy đủ nhất của từ này. Do đó, Kharkov biểu tình, trưng cờ Nga là có lý do của họ khi mà đa số người dân ở đây đều mong muốn thắt chặt quan hệ với Matxcơva.
Người dân cắm quốc kỳ Nga ở Kharkov
Họ nói tiếng Nga, có truyền thống văn hóa Nga, tôn giáo Nga và thậm chí có những gia đình một phần ở Nga, một phần ở Kharkov.
Động thái cắm quốc kỳ Nga lên các tòa nhà chính quyền, theo tôi là thông điệp của người dân khu vực này với Kiev rằng các ngài có thể làm mọi việc nhưng không được xâm phạm lợi ích của Nga, của dân tộc Nga ở Ukraine.
- Thiếu tướng nhận xét thế nào về ý kiến cho rằng Nga đang muốn ‘bất chiến tự nhiên thành’, nghĩa là kịch bản cờ Nga tung bay ở các tòa nhà chính quyền Crưm sẽ khiến nơi này trở thành cộng hòa thuộc Nga mà Matxcơva sẽ không tốn mũi tên hòn đạn nào?
Có thể Kremlin muốn Crưm trở lại Nga nhưng không phải lúc này. Mọi hành động của Nga, kể cả đưa quân đến Crưm không phải vì muốn lấy lại bán đảo này.
